Ontwikkelingen 2022
Financiering van de energietransitie
De toenemende vraag naar elektriciteit, het oplossen van capaciteitsknelpunten in het net en het realiseren van uitbreidingen leiden tot een forse groei van het werkpakket van de netbeheerders in Nederland. Zo ook bij Alliander, waarbij de investeringen ten opzichte van vorig jaar met 21% zijn toegenomen tot € 1,2 miljard in 2022. De verwachte toenemende vraag naar energie zal leiden tot nog hogere investeringen in de komende jaren. Daarbij hebben we te maken met aanzienlijke prijsstijgingen als gevolg van schaarste aan technisch personeel, externe aannemers en materialen. Ook de inkoopkosten van TenneT blijven onverminderd hoog vanwege een groeiend werkpakket.
Daarnaast hebben de hogere energieprijzen, mede als gevolg van de oorlog in Oekraïne, geleid tot een stijging van onze kosten van netverliezen met ongeveer een factor drie, waardoor deze in 2022 boven een kwart miljard euro uitkwamen. Daar tegenover stond de afschaffing van de precariobelasting, hetgeen voor een klein deel de genoemde stijgingen compenseerde. De stijging resulteerde in een fors lager resultaat over 2022 (€ 198 miljoen, 2021: € 242 miljoen).
De forse groei van de investeringen in combinatie met het lagere resultaat leiden tot een aanzienlijk financieringstekort, dat niet direct vanuit de reguleringssystematiek in de tarieven wordt gecompenseerd. Hoewel een deel van de hogere kosten voor netverliezen terugkomt in onze tarieven voor 2023 is dit niet voldoende om de gestegen uitgaven op te vangen. In de huidige systematiek worden namelijk alle investeringen door de netbeheerders voorgefinancierd en gemiddeld pas in 40 jaar via de tarieven terugverdiend. Vooral in de huidige situatie van stijgende investeringen leidt dit tot financieringstekorten en daarmee tot een verhoging van de schuldpositie. In 2022 is de nettoschuld met ruim € 800 miljoen toegenomen.
Om financieringstekorten op te vangen is begin september 2022 door Alliander een green bond van nominaal € 500 miljoen uitgegeven. Daarnaast zijn de Staat en de netwerkbedrijven Alliander, Enexis en Stedin eind 2022 tot een onderhandelingsakkoord gekomen over de voorwaarden, waaronder een kapitaalstorting, en daarmee wordt aandeelhouderschap door de Staat in de netwerkbedrijven in de toekomst mogelijk. Deze voorwaarden zijn vastgelegd in een ‘Afsprakenkader’, dat de ministers Kaag (Financiën) en Jetten (Klimaat en Energie) in november 2022 naar de Tweede Kamer hebben gestuurd. Het versterken van het eigen vermogen van de netwerkbedrijven is een cruciale randvoorwaarde om investeringen te kunnen blijven doen en om te voorkomen dat investeringen in het gas- en elektriciteitsnet verder onder druk komen te staan. Mocht de Staat in de toekomst op verzoek van de netwerkbedrijven besluiten om aandeelhouder te worden dan gebeurt dat onder bepaalde voorwaarden. In het Afsprakenkader staat beschreven om welke voorwaarden dit gaat, zoals doorlooptijden van een toetredingsverzoek en afspraken rondom governance. Het Afsprakenkader dient als basis voor een eventuele participatieovereenkomst, waarin meer gedetailleerde afspraken worden vastgelegd, op het moment dat toetreding door de Staat als aandeelhouder daadwerkelijk aan de orde is. Het Afsprakenkader wordt in de Algemene vergadering van Aandeelhouders op 19 april 2023 ter besluitvorming aan de aandeelhouders voorgelegd.
Ontwikkelingen deelnemingen
Op 10 januari 2022 zijn de aandelen van de eigen aannemer Stam Heerhugowaard Holding B.V. (Stam) verkocht aan Van Gelder Groep. Daarnaast is op 31 december 2022 de verkoop geëffectueerd van InfraSignal GmbH, waarin de activiteiten op het gebied van verkeerregelinstallaties in de stad Berlijn zijn ondergebracht aan een dochteronderneming van de deelstaat Berlijn. Begin december is aangekondigd dat in 2023 deelneming Kenter zal worden verkocht. Derhalve is deze geclassificeerd als ‘Aangehouden voor verkoop’. Dit betekent onder andere dat op de activa van Kenter vanaf dit moment niet meer wordt afgeschreven. Alliander verwacht in 2023 het verkoopproces af te ronden en de koper voor te kunnen stellen.
Uitbreiding verslaglegging
In 2022 is de rapportageplicht volgens de EU-taxonomie, in het kader van het Sustainable Finance Action Plan van de EU om de Europese economie te verduurzamen, uitgebreid. In 2021 diende te worden voldaan aan de eerste twee vereisten van deze rapportageplicht.
In dit hoofdstuk wordt verder het financieel beleid van Alliander uiteengezet. Voorts komen de financiële resultaten en positie in 2022 ten aanzien van onder andere kasstromen en financiering aan de orde, gevolgd door de fiscaliteit, regulatorische ontwikkelingen en EU-taxonomie. Tenslotte wordt een vooruitblik op de verwachte resultaten van 2023 gegeven.