Werknemers in de waardeketen (S2)

Arbeidsvoorwaarden, gelijke behandeling en gelijke kansen voor iedereen, en andere arbeidsrechten

Wij werken elke dag, samen met al onze ketenpartners, aan de ontwikkeling en bouw van een betrouwbaar, betaalbaar en duurzaam energiesysteem. De uitbreiding en onderhoud van onze netwerken en de ondersteunende middelen daarvoor leiden tot een grote materiaalvraag.

De toegenomen werkzaamheden in het kader van de energietransitie hebben geleid tot meer inkoop van goederen en diensten bij onze directe en indirecte ketenpartners. Dat heeft op hen een grote impact. Enerzijds zijn die impacts positief, omdat de toegenomen vraag werkgelegenheid en economisch kapitaal genereert en ook in de directe relatie met leveranciers en aannemers afspraken kunnen worden gemaakt omtrent arbeidsvoorwaarden, waaronder werktijden en veiligheid.

Anderzijds is die impact ook negatief, met name verder terug in de keten. De toegenomen vraag betekent namelijk ook meer winning van grondstoffen en meer productie van specifieke materialen en componenten. Hierdoor kan negatieve impact op milieu en arbeidsomstandigheden ontstaan. De wijdvertakte productketens kennen bovendien risico’s voor naleving van mensenrechten. Indirect dragen wij daarmee bij aan impact op omstandigheden elders.

Uitbesteding, investeringen en productie betekenen soms een verhoogd risico voor de erkenning én naleving van fundamentele mensenrechten, veiligheid en milieu. De bevindingen uit extern onderzoek laten ook zien dat in onze ketens risico’s aanwezig zijn voor rechten van arbeiders en medewerkers. In 2025 gaan wij deze risico's verder onderzoeken.

Impacts, risico’s en kansen

  • Negatieve impact – Slechte arbeidsomstandigheden in de waardeketen leiden tot een vermindering van het welzijn van werknemers in de waardeketen.

  • Risico – Onvoldoende naleving van arbeidsvoorwaarden in de waardeketen kan leiden tot reputatieschade en hogere kosten.

  • Risico – Arbeids- en mensenrechtenschendingen in de waardeketen kunnen leiden tot aansprakelijkheidsstelling of boetes.

Beleid en aanpak

  

Werknemers dienen, waar ook ter wereld, onder menswaardige, eerlijke en veilige omstandigheden te werken. Bij Alliander staat ethisch en eerlijk zakendoen voorop. Door criteria te hanteren voor circulariteit, CO2-uitstoot, arbeidsomstandigheden en de sociale prestaties van leveranciers zullen leveranciers en Alliander bijdragen aan duurzaamheid en de maatschappelijke impact van hun bestedingen vergroten. Deze criteria zijn vastgelegd in de Alliander gedragscode voor leveranciers. Deze gedragscode is gebaseerd op de OESO-richtlijnen, waarbij daarnaast ook de internationale arbeidsvoorwaarden- en arbeidsomstandighedenverdragen, zoals geformuleerd door de International Labour Organization (ILO), zijn gerespecteerd.  

De eisen in de gedragscode voor leveranciers hebben onder meer betrekking op onderwerpen als het verbod op kinderarbeid, mensenhandel, onvrijwillige arbeid, discriminatie, veiligheidseisen, milieueisen en arbeidsvoorwaarden. Alliander verwacht van leveranciers en aannemers naleving van deze gedragscode in hun eigen bedrijfsvoering en in de relatie met hun toeleveranciers. Er zijn overigens geen gevallen van het niet nakomen binnen Alliander bekend. Daarnaast onderschrijven we de Governance Code Veilige Energienetten. 

Naleving van de gedragscode in de keten

In interviews met enkele grote leveranciers wordt bevestigd dat zij net als wij proberen om hun toeleveranciers te bevragen op naleving van de gedragscode.  We laten audits uitvoeren om de naleving van afspraken over rechten van arbeiders te monitoren. Dit zijn geplande momentopnames. Alliander wil bevorderen dat meldingen worden gedaan en misstanden zichtbaar worden. Daarvoor is het nodig dat een vertrouwd en gelijkwaardig partnerschap ontstaat met de directe leveranciers. 

Doelstellingen en prestaties in 2024

Alliander beschikt nog niet over concrete doelstellingen omtrent werknemers in de waardeketen en de huidige acties worden in het kader van de ESRS verder geconcretiseerd. Jaarlijks toetsen we onze directe leveranciers van zogenaamde kritische componenten op aanwezigheid en naleving van correcte arbeids- en milieuomstandigheden. Dit is conform de Leveranciers Gedragscode.  

  • In 2024 zijn wij gestart om deze gedragscode aan te vullen. Explicieter wordt aangegeven welke verwachtingen wij van leveranciers hebben. Het specificeren van criteria bij inkoop en het toetsen van leveranciers in de productketen bevordert maatschappelijk verantwoord ondernemen.

  • In 2024 zijn wij naar aanleiding van een extern uitgevoerd onderzoek en gegeven advies gestart met een verbeteraanpak van enkele van onze hoog-risicokernactiviteiten. Dat betreft de toeleveringsketens van aannemerij, kabels en transformatoren.

  • Veiligheidsincidenten worden in het aannemerijplatform geëvalueerd en besproken. Dit heeft als doel om te leren, zodat we onze werkprocessen kunnen verbeteren en steeds veiliger gaan werken.

Vooruitblik

  • Het verbeteren van de auditprocessen en het transparanter maken van de gehele waardeketen (waar komen uiteindelijk de grondstoffen vandaan) is een van de belangrijkste activiteiten waar Alliander zich de komende jaren voor gaat inzetten op het gebied van ketenverantwoordelijkheid. Onze doelstelling is om op lange termijn naar een volledig transparante keten te werken, waarbij alle impact op milieu en sociaal zichtbaar is. Alleen op die manier kunnen we voldoen aan de OESO-richtlijnen en zoveel mogelijk misstanden in onze keten uitbannen.

  • In het kader van het inzicht in de gehele waardeketen inventariseert Alliander de komende jaren de soorten werknemers in die keten, inclusief de downstream-werknemers en medewerkers in samenwerkingsverbanden zoals joint ventures. Daarbij worden ook geografische gebieden in kaart gebracht en onderzoeken we per product of er sprake is van een structureel verhoogd risico op mensenrechtenschendingen zoals kinderarbeid of gedwongen arbeid. Structureel overleg met werknemers in de gehele waardeketen is belangrijk, inclusief de te hanteren informatiekanalen en periodieke rapportage hierover.

  • In het verlengde hiervan werken we aan beleidsregels en processen om bij te dragen aan herstel wanneer we een materiële negatieve impact op werknemers in de waardeketen hebben veroorzaakt of daaraan hebben bijgedragen. Periodiek zal evaluatie plaatsvinden, inclusief de effectiviteit van de genomen maatregelen.

  • Alliander wil de komende jaren bijdragen aan transparante procedures, instrumenten, cultuur en bewustwording om de kans van het oplossen van misstanden te vergroten. Ook willen we beschermingsmaatregelen nemen om arbeiders anoniem misstanden te laten melden of juridische bijstand te verlenen en om eventuele misstanden teniet te doen. 

  • Op basis van best practices uit de sector en input van stakeholders binnen en buiten wil Alliander KPI’s ontwikkelen met targets voor het percentage strategische leveranciers en externe aannemers dat beschikt over een veiligheidscertificering en over een transparante en veilige meldingsprocedure voor misstanden.  

  • Alliander heeft het voornemen om vanaf 2025 de auditprocessen bij leveranciers in de keten te verbeteren en in lijn te brengen met de aangescherpte gedragscode. Op deze manier kunnen signalen van misstanden daadwerkelijk in beeld gebracht worden en kunnen wij eventueel maatregelen treffen. Hierbij is het van belang dat leveranciers en medewerkers in de keten vertrouwen hebben in het systeem, zodat het laagdrempelig wordt om misstanden transparant te maken en aan te pakken.

Veilig werken beperkt zich niet tot onze eigen organisatie maar raakt ook onze ketenpartners, aannemers, leveranciers, klanten en omwonenden. Het is onze verantwoordelijkheid om maatregelen te nemen om ongevallen met medewerkers, ook bij onze directe en indirecte ketenpartners, en omstanders te voorkomen. Het incident meldsysteem van Alliander maakt het technisch mogelijk om incidenten en bijna-incidenten bij ketenpartners en omstanders structureel te registreren. In dat kader wil Alliander dat werkzaamheden voldoen aan specifieke protocollen en voorschriften voor veiligheid bij werken aan onder meer de gas- en elektriciteitsinfrastructuur, zoals VIAG en BEI. Medewerkers van aannemers en onderaannemers dienen hier eveneens aan te voldoen.