Hoe we werken aan het veranderende energiesysteem

In 2023 werd echt duidelijk hoe nijpend de situatie is op het elektriciteitsnet in Nederland. Het net staat onder grote druk en zit bijna overal vol. Dit zal op veel plaatsen nog zeker tien jaar de realiteit zijn. Het tempo waarmee netwerkbedrijf Alliander de grootschalige aanleg en verzwaring van elektriciteitsnetten verder kan opvoeren, loopt tegen grenzen aan.

De regionale netbeheerders investeren samen tot 2030 naar verwachting circa € 60 miljard om knelpunten in het elektriciteitsnet op te lossen en het net uit te breiden. De netbeheerkosten voor klanten verdubbelen bijna. Het realiseren van een toekomstbestendig energiesysteem vraagt volledige focus op uitvoering. Geen nieuwe doelen of ambities, maar concrete plannen en acties die ervoor zorgen dat we de energienetten voor een duurzame toekomst kunnen opleveren. Zo kunnen we duidelijke keuzes maken op het gebied van ruimte, energie en transitietijdlijnen per sector of gebied. Samen met leveranciers en aannemers zorgen dat onze uitvoeringscapaciteit flink groeit en dat met flexibel energiegebruik energie-infrastructuren maximaal benut worden. Daarmee kunnen we veel investeringen voorkomen. 

Het veranderend energiesysteem vereist dat we assertiever en proactiever worden. We wachten bijvoorbeeld niet langer af welke keuzes klanten en overheden maken, maar werken zelf tot op wijk- of gebiedsniveau de optimale planologie voor het energiesysteem uit. We helpen overheden actief bij het opschalen en versnellen van het vergunningenproces. Zo kunnen we uiteindelijk op basis van een wijk-voor-wijkaanpak wijken of gebieden in één keer integraal verzwaren. Daarnaast werken we aan verregaande flexibilisering, om zo de benutting van het net sterk te verbeteren. Ook zien we het als onze taak te zorgen dat bedrijven en huishoudens de voordelen zien van flexibel energieverbruik en daar concrete producten voor krijgen aangeboden. 

Toch kan ook dan niet al het werk tegelijk. We brengen daarom focus aan in realiseren, flexibiliseren en communiceren: we gaan bouwen wat we kunnen, halen intussen met nieuwe producten alles uit het net door flexibiliteit bij klanten optimaal in te zetten en nemen verantwoordelijkheid door proactief te vertellen wat er aan de hand is, hoe we het op gaan lossen en hoe lang dat nog duurt. 

We hebben het afgelopen jaar in ons werkgebied volop gewerkt aan de verzwaring en uitbreiding van ons elektriciteitsnet. We realiseerden ruim 1.000 elektriciteitsaansluitingen en 56 gasaansluitingen voor grootverbruikklanten en circa 43.500 elektriciteitsaansluitingen en 2.200 gasaansluitingen voor kleinverbruik. We bouwden meer dan 1.300 nieuwe transformatorhuisjes en pasten er zo’n 850 aan. Verder legden we zo'n 2.500 kilometer elektriciteitskabel en 300 kilometer gasleiding. Door nu grootschalige uitbreidingen aan het net te doen, dragen we bij aan het realiseren van de energietransitie en zorgen we ervoor dat aansluitingen in de toekomst soepeler kunnen worden gerealiseerd. Deze keuze betekent echter wel dat we klanten nu niet altijd (tijdig) kunnen aansluiten en dat aansluittermijnen kunnen oplopen. Dit vinden we vanzelfsprekend heel vervelend.

Verdeling van de investeringen

In 2023 investeerde Alliander een recordbedrag van ruim € 1,4 miljard in de energienetten. Dit is een groei van 15% ten opzichte van 2022 en 69% ten opzichte van het moment dat in 2019 het nationale Klimaatakkoord werd getekend. De regionale verdeling van de investeringen over ons werkgebied is als volgt.

Van strategie naar uitvoering

De opgave is helder en onze strategie daarvoor staat. Het is onze ambitie om de verduurzaming van Nederland in 2030 verbeterd te hebben. Dit doen we door nu energienetten te verzwaren of uit te breiden en slim te benutten, zodat we kunnen gaan voldoen aan de vraag van onze klanten naar capaciteit zonder concessies te doen aan betaalbaarheid, betrouwbaarheid en beschikbaarheid. Om de capaciteit van de energienetten in lijn te brengen met de vraag van onze klanten werken we nu al op verschillende manieren aan het toekomstbestendig maken van het energiesysteem: 

• Meer werk maken

• Beter benutten net

• Ontwikkelen van de infrastructuur voor warmte

• Data delen en nieuwe marktdiensten ontwikkelen