Verduurzaming van de warmtevoorziening

De overgang naar een alternatieve, duurzame warmtevoorziening raakt alle bedrijven, consumenten, gebouweigenaren en overheden in ons verzorgingsgebied. Het kiezen van nieuwe warmteoplossingen is niet eenvoudig en steeds vaker is de beschikbaarheid van de infrastructuur ook van grote invloed. De keuzes die gemaakt worden, zijn nu al van grote invloed op de netcapaciteit op het laagspanningsnet. Bij grootschalige verduurzaming voorzien wij ook op de hogere netvlakken problemen.

Ondersteuning gemeenten en woningcorporaties  

Alliander ziet het als haar rol om verduurzaming van de gebouwde omgeving goed te faciliteren, klanten te informeren op welke wijze dit het best kan en samen te werken met gemeenten en woningcorporaties. Hiervoor is er voor elke gemeente een contactpersoon die meedenkt over de Transitievisie Warmte, de wijkuitvoeringsplannen en de verduurzamingsplannen van woningcorporaties. Daarnaast zijn we in 2023 van start gegaan met vaste contactpersonen voor woningcorporaties. Ook kunnen woningcorporaties digitaal een nettoets uitvoeren waarbij Liander inzicht geeft in de inpasbaarheid van de verduurzaming.

Verduurzaming in de gebouwde omgeving stijgt

In 2023 is de gasverwijdering met zo’n 39% gestegen ten opzichte van het jaar ervoor. De verduurzaming betreft echter meer dan directe gasverwijderingen. De landelijke stijging van hybride warmtepompen is groter. De impact van hybride warmtepompen op het net is lager dan die van volledig elektrische (all electric-)pompen. Voor Liander is het lastig te voorspellen waar de groei plaatsvindt vanwege het ontbreken van collectieve alternatieven en regie vanuit de gemeenten. Een gebiedsgerichte transitieaanpak blijft noodzakelijk om op lokaal niveau tot optimale warmteoplossingen te komen en de verzwaringen van het net planmatig aan te kunnen pakken. Ook roepen we gemeenten op om te blijven inzetten op het stimuleren van isolatie. 

Start van lokaal programmeren

Voor gemeenten is het complex om vroegtijdig alle ontwikkelingen in een buurt in beeld te krijgen en daarbij het meest optimale energiesysteem voor te stellen. We merken echter dat de autonome groei zodanig snel gaat dat er congestie ook in de wijk ontstaat. Vaart maken met het verzwaren van het net in de buurt is daarom noodzakelijk. Hiervoor is het wel nodig dat ook besluitvorming over onder meer alternatieve warmteoplossingen wordt versneld in lijn met de regionale ontwikkelingen en elektriciteitsnet op hogere netvlakken. Eind 2023 zijn we daarom gestart om met gemeenten lokaal te programmeren, waarin we met gemeenten samen een energiesysteem ontwerpen.

Duurzame gassen 

Duurzaam geproduceerde waterstof vormt een belangrijk onderdeel van de beoogde toekomstige energievoorziening. Alliander werkt aan een visie op de inzet van waterstof voor de zes industriële clusters in Nederland. 
In verschillende projecten verkennen we de toepassing van waterstof. Dat doen we onder meer om te leren hoe onze bestaande netten goed benut kunnen worden. In een pilot in Lochem onderzoekt Alliander samen met de bewoners de toepassing van waterstof. Alliander investeert ook in de ontwikkeling van regionale waterstofdistributienetten. We werken bijvoorbeeld in de haven van Amsterdam samen met Port of Amsterdam aan een regionaal waterstofnet. Firan maakte hiervoor in 2023 het ontwerp. Daarnaast doet Alliander mee aan het Europese project Hy2Market, waarin koploperregio's samenwerken aan de versnelling van waterstofproductie, -transport en -toepassing. Het project is in 2023 gestart en loopt tot 2026.

Groen gas

In 2023 is er door 27 groen gas invoeders 75 miljoen kubieke meters groen gas ingevoed in het netwerk van Liander. Aan groengas werd er landelijk ruim 280 miljoen kuub in gevoed. Door de gestegen stimulering vanuit de overheid (gestegen SDE-subsidie voor groen gas en de aangekondigde Bijmengverplichting) zien we sinds 2022 een groei in het aantal verkenningen voor groengas-invoeding en het aantal getekende offertes (opdrachten). De hierdoor verwachte stijging van invoeding heeft zich in 2023 niet laten zien in de invoedcijfers. De doelstelling uit het Klimaatakkoord is dat er in 2030 twee miljard kubieke meter groen gas wordt ingevoed in de Nederlandse gasnetten. Er is dan ook opschaling nodig. Om de benodigde versnelling te bewerkstelligen, is Liander zich samen met Netbeheer Nederland aan het voorbereiden op de verwachte groei van zowel het aantal groengasinvoeders als de hoeveelheid groen gas in onze netten. Dit doen we bijvoorbeeld door een landelijke kaart te ontwikkelen die inzicht verschaft in de bestaande invoedruimte maar ook door belemmeringen weg te nemen bijvoorbeeld op het gebied van gaskwaliteit.   

Netkoppelingen

In 2023 heeft Liander in samenwerking met Gasunie Transport Services (GTS) gewerkt aan een plan voor het aan elkaar koppelen van de netten in in Flevoland en Friesland. In deze provincies is er in de zomer niet genoeg afname in de Liander-netten van groen gas voor alle bestaande en gewenste invoeders. Door het groene gas naar het netwerk van GTS te brengen kan het meer afnemers bereiken over grotere afstanden en ontstaat er weer ruimte op het Liander-netwerk voor verdere groei van groengas-invoeding.